Epicuro

Obras de Epicuro de Samos

Segundo Dióxenes Laercio, un erudito do século III d. C. que escribiu unha obra titulada" Vida dos máis ilustres filósofos gregos" e que resulta fundamental para coñecer a certos autores da antigüidade, Epicuro chegou a escribir 300 obras, formando un conxunto coherente e estruturado (disque había 34 libros dedicados ao estudo da natureza). Desgraciadamente o que chegou ata nós é moi escaso e consiste en varias cartas e fragmentos dispersos. Precisamente á Dióxenes Laercio, que nos transmitiu algunhas desas cartas e que dedicou a Epicuro o último e máis extenso capítulo da obra que mencionamos, debémoslle hoxe a maior parte do que coñecemos da obra de Epicuro.

Tamén é de destacar, á hora de reconstruír o pensamento de Epicuro, o poema de Lucrecio “Sobre a natureza das cousas” e os comentarios do romano Cicerón ou de Filodemo de Gádara, nado en torno ao 105 a. C., e fundador dunha biblioteca na que reuniu numerosos volumes da obra de Epicuro, aínda que tal biblioteca terminou sendo arrasada polo lume.

A aversión que a filosofía de Epicuro suscitou noutras escolas filosóficas ou en doutrinas relixiosas, así como a terxiversación do seu contido, provocou en numerosas ocasións que o epicureísmo fose simplemente ignorado, dificultando así a transmisión das obras do fundador. Por exemplo, cando no ano 155 a. C. os atenienses enviaron a Roma a un grupo de filósofos como embaixada ao senado romano, escolleron a un estoico, a un peripatético do Liceo aristotélico e a un escéptico, pero os epicúreos non estiveron representados. Doutra banda, isto non debeu ofenderlles o máis mínimo, pois os epicúreos rexeitaban a participación política e formaban grupos illados que convivían nun feliz retiro espiritual. Estas circunstancias, sen embargo, foron un factor máis que axudaron a que a transmisión da doutrina epicúrea fose escasa e deformada.

Os textos dos que dispoñemos na actualidade son a “Carta a Idomeneo” (que é ao tempo o testamento de Epicuro, pois escribiuna o mesmo día da súa morte), a “Carta a Meneceo”, a “Carta a Herodoto” así como a “Carta a Pitocles” e as “Máximas capitais” e os “Escritos Vaticanos”, sendo estes dous últimos unha serie de máximas e sentencias breves.