Sartre

Elabora un xuízo crítico sobre a relación entre o "en-si" e o "para-si", tal como a expón Sartre no seguinte texto.

O ser e a nada, conclusión

(Superación do realismo e do esencialismo)

En-si e para-si: lineamentos metafísicos

As nosas investigacións permitíronnos responder á primeira desas preguntas: o Para-si e o En-si están reunidos por unha conexión sintética que non é outra que o propio Para-si. O Para-si, en efecto, non é senón a pura “nihilización” do En-si: é como un furado de ser no seo do Ser. Coñecida é a amena ficción con que certos divulgadores afán ilustrar o principio de conservación da enerxía: se ocorrese, din, que un só dos átomos constituíntes do universo se aniquilara, resultaría unha catástrofe que se estendería ao universo enteiro, e sería, en particular, o fin da Terra e do sistema estelar. Esta imaxe pode servirnos: o Para-si aparece como unha leve “nihilización” que ten orixe no seo do Ser; e abonda esta “nihilización” para que unha catástrofe total lle ocorra ao En-si.

Esa catástrofe é o mundo. O Para-si non ten outra realidade que a de ser a “nihilización” do ser. A súa única cualificación vénlle de ser “nihilización” do En-si individual e singular, e non dun ser en xeral. O Para-si non é a nada en xeral, senón unha privación singular; constitúese en privación deste ser. Non cabe, pois, que nos interróguemos sobre a maneira na que o para-si pode unirse ao en-si, xa que o para-si non é en modo algún unha substancia autónoma. En canto que “nihilización”, é sido polo en-si: en canto que negación interna, faise anunciar polo en-si o que el non é, e, polo tanto, o que ten-que-ser. Se o cogito conduce necesariamente fóra de si, se conciénciaa é unha costa escorregadiza na que non é posíbel instalarse sen encontrarse ao punto precipitado fóra, sobre o ser-en-si, iso débese a que a conciencia non ten de por si ningunha suficiencia de ser como subxectividade absoluta, e remite ante todo á cousa.

Non hai ser para a conciencia fóra desa obriga precisa de ser intuición revelante de algo. E que significa isto, senón que a conciencia é o Outro de Platón? Lémbrense as belas descricións que o Estranxeiro do "Sofista" dá diso outro, que non pode ser captado senón "como en soños": que non ten outro ser que o seu ser-outro, é dicir, non goza senón dun ser prestado; que, considerado en si mesmo, esvaécese e só recobra unha existencia marxinal se se fixa a mirada no ser; que se esgota no seu ser outro que si mesmo e outro que o ser. Ata parece que Platón vexa o carácter dinámico que presentaba a alteridade do outro con respecto a si mesmo, pois en certos textos ve naquilo a orixe do movemento. Pero puidéranse levar as cousas aínda máis lonxe: veríase entón que o outro ou non-ser relativo non podía ter unha aparencia de existencia senón a titulo de conciencia. Ser outro que o ser é ser conciencia (de) si na unidade dos “ék-stasis” temporalizadores. E que pode ser a alteridade, en efecto, senón o cruce de reflexo e reflictante que describimos no seo do para-si, xa que a única maneira na que o outro pode existir como outro é a de ser conciencia (de) ser outro? A alteridade, en efecto, é negación interna, e só unha conciencia pode constituírse como negación interna.

Calquera outra concepción da alteridade equivalería a poñela como un en-si, é dicir, a estabelecer entre ela e o ser unha relación externa, que requiriría a presenza dun testemuño para comprobar que o outro é outro que o En-si.

(Sartre, "O ser e a nada", conclusión.)