Jean Paul Sartre (1905-1980)
Jean Paul Sartre naceu en París, o 21 de xuño de 1905, fillo de Jean Baptiste Sartre e Anne Maire Schweitzer. O 17 de setembro de 1906 morreu o seu pai, Jean-Baptiste Sartre, que era oficial de Mariña, por mor dunha febres que colleu nunha das súas viaxes polo sueste asiático. Durante a súa infancia e os primeiros anos da súa mocidade Sartre educarase nun ambiente burgués e intelectual, que marcará boa parte da súa formación intelectual, pero que irá evolucionando ata terminar por ser considerado un símbolo do pensador comprometido cos problemas do seu tempo.
No 1915 Jean-Paul comeza os seus estudos no Liceo Henri-IV, de París, onde coñecerá a Paul Nizan, nado o mesmo ano que el. Dous anos despois, no 1917, a súa nai, que volvera a casar con Joseph Mancy, director das fábricas Delaunay-Belleville, trasládase á Rochelle, co avó de Sartre. Jean-Paul continuará os seus estudos no Liceo da Rochelle, ata 1920, cando volverá ao Liceo Henri-IV, de París. No 1924 Ingresa na École Normale Supérieure, onde coincidirá con Raymond Aron, Paul Nizan, Simone de Beauvoir e Maurice Merleau-Ponty. ("A École Normale significou para min, dende o primeiro día, o comezo da independencia"). Tras finalizar os seus estudos, no 1929 consegue o primeiro posto da súa promoción na "agrégation" de filosofía (concurso para o desempeño dun posto de profesor nos Liceos, equivalentes aos nosos Institutos de Bacharelato). Simone de Beauvoir, segunda da mesma promoción, convértese na súa compañeira.
No 1931 toma posesión da súa praza como profesor de filosofía no Liceo do Havre, posto que ocupará posteriormente de 1936 à 1939, tras un período dedicado a profundar nos estudos de filosofía. No verán do 31 realiza unha viaxe a España con Simone de Beauvoir, pouco despois da proclamación da República. Dous anos despois, no 1933, residirá en Alemaña, onde permanecerá un ano como bolseiro no Instituto francés de Berlín, completando así os seus coñecementos da fenomenoloxía de Husserl, ao tempo que asiste á expansión do nazismo. De novo en Francia, regresa ao seu posto de profesor de filosofía. Durante o mes de febreiro de 1935, e co fin de investigar a percepción, Sartre consumirá mescalina, o que lle provocará a unha depresión, acompañada de alucinacións, que lle durará seis meses.
No 1936 o "Fronte popular" consegue impoñerse nas urnas, en Francia, nunha época na que o avance do nazismo e do fascismo en Europa parece xa imparábel, como se verá pronto co golpe franquista contra a República española. Sartre é destinado ao Liceo de Laon. ("En Laon tiven como alumnos aos fillos dos donos das grandes explotacións agrícolas, para quen o diñeiro era diñeiro, unha mesa era unha mesa, un touro era un touro..."). Ao ano seguinte será destinado ao Liceo Pasteur, en Neuilly, á beira de París, onde comezará a súa proxección como literato e filósofo no ano 1938, coa primeira edición de "A náusea", obra coa que acadará un gran éxito. Ao ano seguinte, no 1939, publicará "O muro". Nese mesmo ano empeza a escribir "A idade da razón" e "O ser e a nada". No mes de maio asiste á "Conferencia antifascista internacional".
En setembro de 1940, ante a inminente guerra con Alemaña, mobilizarán a Sartre e destinarano á 70ª división, en Essey-lès-Nancy, trasladando logo a Brumath e Morsbroon. A ofensiva alemá iníciase o día 1 de maio. O 23, Paul Nizan morre na fronte de batalla. O 21 de xuño, nn Padoux, sen chegar a pegar un só tiro, farano prisioneiro e levarano ao campo de Trèves. En marzo de 1941 foxe do campo de Trèves , facéndose pasar por un civil. En abril retomará o seu posto no Liceo Pasteur de París. Unha vez consumada a ocupación de París polas tropas nazis, tralo derrube inesperado do exército francés, a actividade cultural verase limitada e censurada, pese ao cal publicará no 1943 a primeira edición de "As moscas", que se representará en París, en plena ocupación, e de "O ser e a nada". Simone de Beauvoir publica, ese mesmo ano, "A convidada". Sartre adhírese ao "Comité nacional de escritores" e colabora cos periódicos clandestinos "Combat" e "Lettres françaises". Coñece a Albert Camus. Sartre vive estes anos un período de intensa creatividade, combinada coa actividade política, que continuará con éxito nos anos seguintes.
No 1945 participa, xunto con Simone de Beauvoir, entre outros, na creación da revista "Les Temps Modernes". Tamén dese ano é a edición dos dous primeiros volumes de "Os camiños da liberdade", á que seguirán, nos anos seguintes, no 1946, a primeira edición de: "Mortos sen sepultar", "Reflexións sobre a cuestión feixón", "A puta respectuosa", "O existencialismo é un humanismo". No 1947, a primeira edición de "Baudelaire" e do primeiro volume da serie "Situacións".
Tamén no 1947 defende a Nizan, difamado polos comunistas. Rompe definitivamente con R. Aron. O existencialismo atópase en pleno auxe, así como a fama de Sartre. No 1948 publícase a primeira edición de "As mans sucias". A súa obra é posta no Índice polo Vaticano. Colabora co xornal "A Gauche". Creación do R.D.R. (Rassemblement Démocratique Révolutionaire), que abandonará ao ano seguinte, en outubro. No 1949 publicará a primeira edición de "A morte na alma".
Albert Camus publica, no 1951, "O home rebelde", duramente criticado polos existencialistas e a revista "Les temps Modernes", dirixida por Sartre, crítica considerada como o preludio da ruptura entre Camus e Sartre que se consumará ao ano seguinte. Pola súa banda, Sartre publicará a primeira edición de : "Le diable et le Bon Dieu" e, no 1952, a primeira edición de "Saint-Genet, comediante e mártir". Tras anteriores disputas, malentendidos ou confrontacións entre ambos, producirase un achegamento entre Sartre e os comunistas. Dous anos despois, no 1954, producirase a ruptura con Merleau-Ponty, a quen coñecera na súa época de estudos na Ecole Normale Supérieure. Dese mesmo ano é a súa primeira viaxe á URSS. É nomeado vicepresidente da asociación Francia-URRS.
No 1956 participa nos actos que teñen lugar contra a guerra de Arxelia, ano en que publica tamén a primeira edición de Nekrassov. No 1957 prodúcense a ruptura co partido comunista francés (como consecuencia da intervención soviética en Hungría, en 956). Ese mesmo ano publica a primeira edición de "Cuestión de método", e traballa na "Crítica da razón dialéctica". No 1960 publica a "Crítica da razón dialéctica" e "Os secuestrados de Altona". Tamén asina o manifesto dos 121 sobre o dereito á insubmisión.
No 1963 ten lugar a primeira edición de "As palabras". Continuando co seu interese polo comunismo realizará unha nova estadía en Moscú, en vistas a constituír unha "Comunidade internacional de escritores". No 1964 rexeita o premio Nobel de literatura. Ese mesmo ano participará na edición do primeiro número da revista "Nouvel Observateur", apadriñada conxuntamente por Pierre Mendès France e Sartre, e que xogará un papel de primeira orde na vida política francesa nos anos seguintes. No 1968 Sartre apoia as reivindicacións dos estudantes, nas revoltas de maio, e participa nas asembleas da Sorbonne. Posteriormente acusará ao partido comunista de que traizoara a revolución de maio.
No 1971 publicará os dous primeiros volumes de "O idiota da familia" (ensaio sobre Flaubert). Crea, con Maurice Clavel, a axencia de prensa "Libération", que se constituirá nun medio de expresión alternativo, fronte ao monopolio dos pesos pesados da prensa francesa, e que, poucos anos despois, dará paso a xornal diario, que se segue mantendo activo na actualidade. No 1972 publicará o terceiro tomo de "O idiota da familia" (ensaio sobre Flaubert). Un ano despois, editará "Teatro das situacións". Tamén no 1973 prodúcense a publicación do primeiro número do diario Libération, o 22 de maio, do que será director durante un breve período, ao verse obrigado a abandonar o posto por razóns de saúde.
Morreu o 15 de abril de 1980 no hospital Broussais. O enterro foi o 20 de abril, rodeado dunha inmensa multitude. Varias decenas de miles de persoas acompañárono ata o cemiterio de Montparnasse.