Como estudar. O resumo
O resumo consiste basicamente na redución a termos breves e concisos do esencial dun asunto ou materia. A capacidade de resumir vai ligada, polo tanto, á capacidade de comprender con precisión o que se considera esencial. En canto tal, é o paso logo da toda análise e comentario de texto, por canto garántenos que comprendemos con exactitude o esencial daquilo que temos, posteriormente, que analizar ou comentar.
1) O que non é un resumo
Un resumo non é un esquema, nin un conxunto de notas ordenadas, senón unha abreviación do texto orixinal que debe presentarse cunha redacción clara, lóxica e ben encadeada.
Tampouco é un mosaico, é dicir, unha colección de fragmentos arrincados do texto: trátase, máis ben, de asumir o pensamento do autor e expresalo un mesmo coma se fóra o autor. Non obstante, sempre que sexa necesario, poderá reproducirse literalmente calquera frase ou fragmento colocándoa entre comiñas. (Nos textos breves, loxicamente, pode chegar a ser realmente complicado evitar reproducir literalmente frases do texto.)
O resumo tampouco é unha redución mecánica proporcional, é dicir, un conxunto de "sub-resumos" correspondendo cada un deles a unha das partes nas que se pode dividir o texto orixinal. Trátase de destacar o esencial, polo que hase de evitar colocar ao mesmo nivel o que no texto é accesorio ou secundario.
Un resumo tampouco é un comentario, polo que ha de evitarse expresar nel a opinión que merézanos o texto. Trátase de ser fiel ao significado do texto, de someterse completamente, por un tempo, ao pensamento do autor. Toda obxección ou crítica , así como todo signo de admiración polo autor ou o texto, deben ser evitados no resumo dun texto.
Un resumo non é unha análise, é dicir, unha explicación do pensamento do autor e das súas afirmacións, acompañada de introducións e expresións explicativas ("O autor cree...", "segundo X..."), senón unha simple substitución no que fai á extensión do texto. Xa que logo, mentres na análises falamos en nome propio, no resumo tomamos o lugar do autor.
O resumo debe ser claro e ben redactado. Pode ocorrer que teñamos que resumir un texto literariamente defectuoso, aínda que cheo de excelentes ideas. Nese caso debemos evitar contaxiarnos dos defectos do texto utilizando un galego escuro e incorrecto.
2) Como resumir
- Ler o texto tantas veces como sexa necesario.
- Repensar o texto e "medirnos" con el, ata estar seguros de habelo comprendido.
- Discernir a importancia de cada elemento.
- Elixir que elementos debemos sacrificar e cales destacar.
- Expresar, por último, o que comprendemos.
3) Cuestións prácticas
Habemos de formularnos algunhas preguntas elementais en torno ao texto:
- A) De que se trata? De que trata exactamente o texto?
- B) Por que se escribiu? Que quere explicarnos o autor?
- C) Que pon de relevo? En que insiste?
Xa que o resumo non é un procedemento mecánico require a presenza permanente da imaxinación e a intelixencia.
Subliñar a partir da primeira lectura palabras e expresións consideradas importantes, así como estabelecer divisións no texto ou ligazóns entre os seus partes é negativo. Se tales notas precipitadas fosen erróneas, o que é moi probábel, ocultaríannos o sentido do texto en ulteriores lecturas.
É máis efectivo e seguro ler antes o texto dous ou tres veces con atención, sen subliñar nin anotar nada.
A seguir, sen volver a mirar o texto, reflexionar sobre o mesmo, intentando expresar a súa idea central, o seu punto de partida, seu encadeamento lóxico... escribindo todo iso, se é necesario, nun papel distinto do que imos utilizar.
Proceder a unha nova lectura do texto subliñando, neste caso, máis que as ideas centrais (que xa asimilamos e non se nos esquecerán) aquelas ideas importantes que non deben ser excluídas do resumo, pero procurando non subliñar frases enteiras, a menos que considerémolo indispensábel, en cuxo caso debemos poñelas entre comiñas e subliñalas.
Se o texto é longo podemos realizar un esquema do mesmo nun papel aparte, pero non sobre o mesmo texto; habemos de recalcar a división e encadeamento das súas partes.
Se o texto é curto podemos iniciar a redacción do resumo directamente. Eles expoñerá problemas, sen dúbida, que deberemos resolver no curso da redacción mesma.
Hai que respectar a extensión máxima do resumo segundo os instrucións recibidas (resumir a un 1/4, 1/16..., ou resumir en 10, 15 liñas; como norma tómase como referencia aceptábel a variación dun +/- 10%).
Lembremos, por último, que un dos sentidos pedagóxicos do resumo dun texto é habituarnos a comprender exactamente o pensamento doutra persoa.