A Análise

A análise dun texto filosófico

A análise, segundo a definición que podemos atopar en calquera dicionario, consiste basicamente na "distinción e separación das partes dun todo ata chegar a coñecer os seus principios ou elementos." A análise filosófico áténse, polo tanto, a devandita definición, consistindo basicamente na devandita operación; pero hai unha característica que constituíu desde sempre unha das partes fundamentais de toda análise filosófico: o coñecemento da estrutura argumentativa do texto obxecto de análises.

A diferenza do resumo, que consiste basicamente en transmitir abreviadamente o contido esencial dun texto, a análise consistirá en explicar devandito texto. É dicir, basicamente, en explicar o seu significado e a súa estrutura argumentativa (o que se di e como dise). A análise non é aínda un comentario de texto senón, xunto co resumo, o paso logo da todo comentario de texto (ou unha parte do comentario de texto, segundo a escola metodolóxica que se siga).

1) Analizar é, pois, explica-los contidos dun texto, é dicir, as ideas e conceptos que nel se expresan; e tamén explica-las relacións que existen entre esas ideas, conceptos, é dicir, explica-la súa estrutura argumentativa.

2) En primeiro lugar habemos de fixar o sentido do texto, o que podemos facer apoiándonos na técnica do resumo, ata estar seguros do que o autor nos quere transmitir. Habemos de distinguir o esencial do secundario; e ser capaces de discernir as razóns nas que se apoia para afirmar o esencial do texto. Esta distinción oriéntanos, por suposto, respecto á estrutura argumentativa do texto.

3) Na análises habemos de deixar clara a distinción entre as partes do texto, explicando o seu significado e o seu papel na argumentación de conxunto, dando as referencias precisas das liñas en que se atopan e engadindo todas as observacións que consideremos necesarias para aclarar tanto o seu significado como o papel que xogan no conxunto.

4) A estrutura lóxica dun texto, a súa estrutura argumentativa, non ten por que coincidir coa súa presentación literaria. Esta responde á presentación dunha idea ou dun conxunto de ideas, pero pode que confúndanos sobre a súa estrutura lóxica: a estrutura lóxica é un "todo" no que, partindo de determinadas premisas, e polo xeral a través dun razoamento intermedio, chégase a unha determinada conclusión. A recursos retóricos e literarios poden facer que sexa conveniente presentar de modos moi diversos os elementos da argumentación.

Cuestións prácticas

A) Para realizar unha análise debemos comezar, loxicamente, pola lectura do texto, buscando o significado e a estrutura lóxica do mesmo. Habemos de prestar atención aos parágrafos nos que se divide o texto, así como aos signos de puntuación e a todas aquelas partes da linguaxe -conxuncións, adverbios...- que poñen en relación as distintas partes do texto. Habemos de atender igualmente a todas as expresións utilizadas polo autor para expresar a orde e a importancia dos contidos, así como a natureza propia do seu traballo.

B) Reler o texto tantas veces como sexa necesario ata estar completamente seguros de haber determinado o seu sentido e estrutura.

C) Ao tempo que facemos este traballo podemos ir anotando todas as suxestións que se nos vaian ocorrendo: aínda que a maioría non vaian resultar frutíferas sempre haberá algunhas que poderán sernos útiles, xa para fixar o sentido do texto ou a súa estrutura, xa para un posíbel e ulterior comentario (se a análise que estamos realizando forma parte dun comentario de texto).

D) Resumir o texto permítenos, por suposto, comprobar el grado de comprensión do mesmo que acadamos.

E) Habemos de dar todas as explicacións que consideremos necesarias para fixar con precisión o significado do texto e a súa estrutura argumentativa.

F) Como díxose a miúdo máis arriba, prestar atención aos termos nos que se expresan as distintas transicións lóxicas é fundamental para obter rapidamente a comprensión da estrutura lóxica. A seguir presentamos aquelas expresións máis comunmente utilizadas relacionadas co seu valor lóxico:

1) A expresión da continuidade lóxica entre dúas proposicións.

• - Para recalcar a identidade ou equivalencia: é dicir, ou sexa, noutras palabras, nunha palabra, brevemente, en resumo, do mesmo modo, o mesmo ocorre, así, así como, como, etc.
• - Para recalcar o fin: por isto, xa que logo, a fin de que, con este fin, nesta perspectiva, en vistas a, etc.
• - Para recalcar a causa: por mor de, por este motivo, polo feito, o que fai que, etc.
• -Para recalcar la consecuencia: pues, de ahí, de donde, en consecuencia, por consiguiente, por lo que, por lo tanto, etc.
• - Para recalcar a simultaneidade ou implicación lóxica: ao mesmo tempo, correlativamente, polo mesmo, tendo en conta o feito, etc.
• - Para recalcar a idea de mesura ou proporción: entrementres que, tanto como, tanto máis que, etc.

2) A expresión da diverxencia lóxica entre dúas proposicións.

• - De carácter concesivo: ben que, aínda que, a pesar de, de todos modos, sexa como for, etc.
• - De carácter restritivo: polo menos, polo menos, cando menos, aínda menos, aínda menos, só, soamente, etc.
• - De oposición: pero, pola contra, ao contrario, polo contrario, á inversa, non obstante, sen embargo, etc.
• - De elección: sexa... sexa, ben... ben, ou... ou, ou ben... ou ben, etc.