Como estudar. O comentario
Que significa comentar un texto?
Comentar un texto non significa parafrasealo, é dicir, repetir exactamente o mesmo que di o texto pero con outras palabras. E tampouco limitarse a explicar o significado das ideas do texto, xa que iso forma parte da análise e non do comentario de texto propiamente devandito que, en tal caso, quedaría reducido a unha análise.
Prestade atención, sen embargo, á seguinte consideración: se a análise debe formar parte ou non do exercicio coñecido como comentario de texto foi e é obxecto de discusión e debate; por suposto que non se pode comentar un texto sen habelo analizado previamente, pero iso non quere dicir que necesariamente a análise deba plasmarse como tal no exercicio chamado comentario, ou que deba ser unha parte do comentario. Maioritariamente se tende a considerar que a análises debe ser unha parte do comentario, pero estade atentos ás esixencias dos vosos profesores no que fai á necesidade ou non de incluílo como tal no exercicio (xa vimos noutra páxina que a análises é un exercicio con entidade propia). Aquí consideraremos que a análises do texto debe formar parte do exercicio que chamamos comentario de texto.
O comentario dun texto filosófico consiste na emisión dun xuízo ou consideración sobre o lugar que ocupan as ideas defendidas no texto no conxunto do coñecemento, e na exposición do noso punto de vista ao respecto (non confundades isto co que vós chamades "opinión persoal"). Isto quere dicir que comentar é, perante todo, relacionar. Relacionar as ideas do texto cos nosos coñecementos. E relacionar as ideas do texto coas nosas propias ideas sobre o tema.
Para iso haberemos de determinar, mediante a análise, as ideas principais e as secundarias, así como a relación existente entre elas e o significado conceptual ou terminolóxico, así como a presentación do contexto do fragmento que temos que comentar. Ademais, e aquí comeza propiamente o comentario, habemos de buscar a relación desas ideas cos nosos coñecementos, pois é a partir de estas relacións como poderemos emitir ese xuízo ou consideración en que consiste o comentario. A este respecto é útil deixar que flúan as asociacións de ideas na nosa mente e, para facilitar esta actividade, formularse algunhas preguntas como as seguintes: A que escola filosófica pertence o autor, a cal se opón? É un innovador? Que pretende o autor coas súas afirmacións? En que contexto prodúcense? Que significado podémoslle atribuír?¿Que intención teñen as súas palabras? É correcto todo o que afirma o autor?. Se creemos que non, debemos aportar a nosa crítica, que debe comprender datos e solucións. (Por exemplo: a) se hai erros no texto debemos aportar os datos correctos; b) se hai afirmacións gratuítas debemos explicar por que consideramos que sono; c) se atopamos falsas interpretacións, de datos ou de pensamentos doutro autor, debemos expoñer os datos correctos. Etcétera.)
O comentario debe presentarse como un exercicio que consta de tres partes relacionadas entre si, formando un todo ordenado e coherente: introdución, desenvolvemento e conclusión. Na introdución, que ha de ser breve e proporcional á extensión total do exercicio, suscítanse os problemas tratados no desenvolvemento do exercicio e que conducen á conclusión. No desenvolvemento, a parte máis extensa do exercicio, expóñense os resultados da análise (se debe figurar no exercicio) e o comentario propiamente devandito. Na conclusión, que ha de ser breve, valóranse os resultados a que conduce o comentario.
| Parte do exercicio | Contidos que desenvolve |
|---|---|
| Introducción | Elaborada en función do desenvolvemento e a conclusión |
| Desenvolvemento | Corpo do exercicio con: a) análise b) comentario propiamente dito |
| Conclusión | Valoración do obtido no desenvolvemento |
Pautas de traballo.
Para elaborar o exercicio adoita resultar útil seguir as seguintes pautas:
1. Preparativos
Numerar o texto. O habitual é cada 5 liñas. Isto permítenos localizar calquera frase con rapidez e citar con precisión, o que evítanos perdas innecesarias de tempo, posteriormente.
Dispoñer de folios para utilizalos como borrador. Asegurarse de dispoñer de todo o necesario para a realización do traballo.
2. Lecturas, anotacións e análise
Ler o texto varias veces, ata estar seguros de habelo comprendido. Podemos facer un brevísimo resumo do mesmo (a idea central nunca debe estar ausente do mesmo; no resumo trátase simplemente de abreviar o texto, recoller o esencial) .
Anotar, no borrador, todas as ideas que se nos ocorran nas sucesivas lecturas do texto, aínda que inicialmente parezan non ter nada que ver con el ou co noso propósito.
Analizar o texto, (¿como? ver a análise), anotando no borrador todas as ideas que se nos sigan ocorrendo, de xeito que podamos recuperalas posteriormente se creémolas útiles.
3. Plan para a elaboración do comentario
Máis tempo levaranos seleccionar e ordenar as ideas do borrador e facer un plan para a elaboración do comentario. É a parte central do exercicio: de que imos falar, que posición defenderemos, que criticaremos, en que orde, con que extensión cada parte, etcétera. Unha vez feito isto teremos clara a conclusión que se impón. Coñecendo o desenvolvemento e a conclusión estaremos en condicións entón de preparar unha boa introdución.
4. Desenvolver o comentario segundo o plan fixado
Por último, comezaremos o desenvolvemento do exercicio sempre segundo o plan de traballo que trazáramos.