Hume. Curiosidades e anécdotas

Hume e as institucións relixiosas

William Warburton, que chegou a ser bispo de Gloucester, foi un dos maiores inimigos de Hume. Parece que foi o autor da cruel e burlesca recensión do Tratado que apareceu na revista inglesa History of the Works of the Learned, e que tanto ofendeu a Hume (Cfr. Mi vida, Madrid, Alianza Editorial, 1985, p. 15). Con respecto ás Disertacións, parece que foi o causante directo da mutilación do libro, posto que chegou a ameazar a Andrew Millar -o editor e despois amigo de Hume- coa persecución xudicial se se atrevía a publicalas. Así, as Five Dissertations pasaron a ser Four, e incluso estiveron a piques de ser Three, xa que tamén intentou eliminar primeiro, e cortar despois, a Historia natural da relixión. Parece que Warburton estaba tamén detrás do panfleto que o reverendo Richard Hurd publicou atacando esta obra: "o doutor Hurd escribiu contra o libro un panfleto, exemplo de toda esa mesquiña petulancia, arrogancia e chabacanería que caracterizan á escola warburtoniana" (Ibídem, p. 19).

O xuízo que Hume e a súa obra merecían ao tal Warburton pódese apreciar claramente a través dunha coñecida anécdota: conta E.C. Mossner na súa biografía de Hume (The Life of David Hume, Oxford, Clarendon Press, 19802, p. 290) que, en 1749, Warburton dubidaba sobre se debía atacar publicamente a Hume ou non, xa que iso podería ter o efecto non desexado de dalo a coñecer, ao que Warburton engadiu "e eu non querería contribuír a que avanzase a ningún sitio que non fose a picota".

Con respecto ás relacións de Hume coas institucións relixiosas, e á constante e nada sutil "persecución" que sufriu por parte destas, que se prolongou ata despois da súa morte, resulta ilustrativo ler, xunto á xa mencionada obra autobiográfica de Hume, o resumo realizado por Carlos Mellizo sobre a polémica aberta en torno á "impía" morte de Hume (cfr. o apéndice "A morte de Hume" na Miña vida. Cartas dun cabaleiro ao seu amigo de Edimburgo, Madrid, Alianza Editorial, 1985, pp. 67-92).

José Luis Tasset Carmona, en "David Hume: Disertación sobre las pasiones y otros ensayos morales", Anthropos, Barcelona, 1990.